Noktowizja
Co to jest noktowizor?
Noktowizor to precyzyjne urządzenie, które przy połączeniu układu optycznego z układem elektronicznym umożliwia obserwację i orientację w przestrzeni w warunkach znikomego (bliskiego zeru) oświetlenia. Układ elektroniczny wzmacnia światło szczątkowe, natomiast układ optyczny przekazuje odpowiednio powiększony obraz do obserwatora.
Dlaczego obraz w noktowizorze jest zielony?
Cechą charakterystyczną koloru zielonego jest fakt, że posiada on najwięcej odcieni ze wszystkich barw światła. Umożliwia to rozpoznanie obiektów niewiele różniących się od siebie, rośnie kontrast i łatwiej jest dostrzec szczegóły. Dodatkowym atutem koloru zielonego jest jego znikome oddziaływanie na wzrok, a więc możliwość długotrwałej obserwacji bez zmęczenia oczu.
Co oznaczają generacje noktowizorów?
Noktowizory klasyfikowane są na podstawie generacji zastosowanych w nich przetworników optoelektronicznych. Noktowizory dzielimy na trzy podstawowe generacje:
Generacja I+
Obecnie najpopularniejsza konstrukcja noktowizorów na świecie. Zapewnia jasny i ostry obraz przy niskiej cenie, jest doskonały w zastosowaniu dla żeglarzy, obserwatorów przyrody czy dla zabezpieczenia domostwa.W czasie obserwacji przez noktowizor I+ generacji można zaobserwować pewne zjawiska:
- cichy, piskliwy dźwięk
- obraz na brzegach może być nieco rozmyty
- po wyłączeniu urządzenia może przez pewien czas świecić na zielono
Są to cechy każdego noktowizora I+ gen. i są nieodłączne.
Generacja I+ CORE:
Ceramic Optical Ruggedized Engine - gneracja I+ która stanowi hybrydę, łączącą cechy generacji I i II. Do jej niekwestionowanych atutów należy niemal całkowity brak dystorsji na krawędziach obrazu, wyższy współczynnik czułości na światło niż w przypadku gen I i podwojoną rozdzielczość obrazu do 60 lp/mm!
Generacja I+/II+ ONYX
Dzięki zastosowaniu białego fosforu w przetwornikach noktowizyjncy gen I+ lub II+ uzyskano widok czarno biały.
Generacja II+
Jest głównie używana przez służby mundurowe oraz profesjonalistów, wynika to z faktu iż jest to wydatek o kilka tysięcy złotych większy niż zakup generacji I. Główna różnica pomiędzy I a II generacją polega na dołożeniu płytki mikrokanałowej (ang. MCP). Zastosowanie tego elementu powoduje zwielokrotnienie siły wyłapywania światła w porównaniu z generacją I. W porównaniu gen I+ i II+ mamy największą różnicę w cenie jak i w jakości obrazu.Rozdzielczość II+ generacji posiada gradację: od podstawowej 40- 45 linii/mm, przez 50-55 l/mm HDi aż po 64-72 l/mm XR5.
Generacja III
Najbardziej zaawansowana technologia noktowizyjna, a co za tym idzie kosztowna jednak różnica obraz w porównaniu z dobrą gen II+ nie jest aż tak znacząca. Noktowizor III gen. umożliwia widoczność w skrajnych warunkach oświetleniowych. Rozdzielczość III generacji to min. 64 linii/mm. Urządzenia gen III są wykorzystywane w wojsku lub jednostkach specjalnych. W Unii Europejskiej na rynku cywilnym nie ma możliwości legalnego zakupu takiego sprzętu. Zarówno USA jak i Rosja (główni producenci gen III) posiadają zakazy eksportowe dla tej klasy sprzętu. Zakup urządzenia gen III wiąże się z późniejszym całkowitym brakiem dostępu do serwisu.
Cyfrowe urządzenia noktowizyjne:
Urządzenia elektroniczne oparte na przetwornikach CCD/CMOS. Używane zarówno w dzień jak i w nocy. Producenci zachwalają tą technologię jednak stare przysłowie mówi: gdy coś jest do wszystkiego to jest do niczego...
Do czego służy oświetlacz (iluminator podczerwieni) w noktowizorze?
Każdy noktowizor potrzebuje światła aby je wzmocnić. Oznacza to, że jeśli znajdziemy się w kompletnej ciemności to nic nie zobaczymy. Dlatego w każdym noktowizorze jest wbudowany oświetlacz podczerwieni (IRL). Wiązka światła podczerwieni nie jest widoczna gołym okiem ale to samo światło, rozproszone na obiektach jest wykrywalne przez noktowizor. Pozwala to na prace w całkowitej ciemności, gdyż oświetlacz zachowuje się jak latarka. Używając tylko wbudowanego oświetlacza mamy ograniczoną widoczność, gdyż jego zasięg to około 100 m. Stosowane w noktowizorach oświetlacze podczerwieni są bezpieczne dla oka.
Jaki zasięg mają noktowizory?
Nie ma prostej odpowiedzi na to pytanie... Zasięg widzenia zależy od kilku czynników. Po pierwsze, co chcemy zobaczyć, czy ma to być łódź na morzu czy królik w lesie. Im większy obiekt tym łatwiej go zobaczyć, to oczywiste. Czy chcemy zobaczyć detale (tzw. zasięg rozpoznania) czy tylko dostrzec czy coś lub ktoś tam jest (tzw. zasięg detekcji). Kolejnym istotnym czynnikiem są warunki oświetleniowe. Im więcej rozproszonego światła (gwiazdy, księżyc, oświetlacz podczerwieni) tym lepsza jakość obrazu i większa odległość obserwacji. Zawsze lepiej będzie obserwować przy gwieździstej nocy lub księżycu niż przy zachmurzonym niebie.Czym grozi wystawienie noktowizora na działanie silnego światła?
Przy dłuższej pracy bez przesłony (przy silnym świetle – słońce, lampy itp.) noktowizor ulegnie uszkodzeniu. Krótkotrwałe naświetlanie nie uszkadza noktowizora natychmiast, ale powoduje stopniową degradację lampy, a tym samym obrazu.
Czarne kropki na ekranie
Patrząc przez noktowizor, można dostrzec czarne kropki na wyświetlaczu. Noktowizor podobny jest do ekranu telewizora i przyciąga pyły i zabrudzenia. Zazwyczaj te kropki można usunąć. Czasami mogą to być kropki samej tuby wzmacniacza, powstałę podczas procesu produkcyjnego. Jest to normalne zjawisko. Większość tub będzie miało takie kropki. Nie wpływają one jednak ujemnie na wydajność i jakość działania urządzenia noktowizyjnego.
Noktowizja - co to jest i po co komu urządzenie noktowizyjne?
Noktowizor to urządzenie umożliwiające widzenie w ciemności. Jest ono wykorzystywane przez wojsko, policję i inne służby a także przez myśliwych i zwykłych obywateli do obserwacji otoczenia w nocy lub przy znikomym oświetleniu. Noktowizor został wynaleziony przez J.L. Bairda w 1926 r, następnie duży krok naprzód zrobił rosyjski naukowiec Vladmir Zworykin w 1933, budując pierwszy przetwornik optoelektroniczny (wzmaczniacz obrazu).
Pierwsze noktowizory. to gen 0 następnie gen. I potem gen I+, gen. II, gen. II+ i gen.III oraz gen III z "Auto Gating System" (niektórzy nazywają to gen IV gdyż urządzenia tej klasy są wykorzystywane w operacjach w skrajnie trudnych warunkach oświetleniowych oraz jako jedyne na terenach zurbanizowanych gdyż można mini obserwować jasno oświetlone obiekty jak ulice, reflektory itp.).
Po co w lesie noktowizja, noktowizor?
Po to aby widzieć, dobrze rozpoznawać, to co mamy przed sobą docenią to zwłaszcza myśliwi którzy nie chcą np mylić zwierząt, (np.lochy z odyńcem) a przede wszystkim dla bezpieczeństwa zarówno własnego jak i innych. W ostatnim czasie, mieliśmy wiele przypadków postrzeleń ludzi i to nie tylko przez młodych myśliwych, a takze tych z długoletnim starzem, nie ma na to reguły... Z własnego doświadczenia wiemy, że chcąc upolować zwierza, (a po to właśnie myśliwy jedzie do lasu), potrafimy czasem w każdej czarnej "plamie" dostrzec upragnionego odyńca, (noktowizor rozwiewa na te nadzieje i nie sięgamy pochopnie po sztucer). Z pełną odpowiedzialnością można stwierdzić że przez dobrej jakości lornetkę noktowizyjną gen 1+ z dobrym podświetlaczem (komplet w cenie ok 3000 zł), podczas nocnych polowań, będziemy lepiej widzieć i rozpoznawać od najlepszej "firmowej" lornetki tzw. nocnej, która jest dostępna na rynku za cenę kilkunastu tys.zł.
Rosnąca popularność noktowizorów doprowadziła do wprowadzenia regulacji prawnej, porządkującej korzystanie z tych urządzeń przez myśliwych. Jak wynika z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków wykonywania polowania i znakowania tusz:
§ 4. 1. Do wykonywania polowania dopuszcza się używanie wyłącznie urządzeń optycznych, w
których obraz celu powstaje w świetle naturalnym i nie jest przetwarzany przez urządzenia
elektroniczne, przy czym znak celowniczy w urządzeniu optycznym może być podświetlany.
Urządzenie optyczne może zawierać dalmierz.
2. Ograniczenie, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy lornetek używanych do obserwacji.
Wynika z tego, że obecnie myśliwy może wykorzystywać urządzenie noktowizyjne do obserwacji. Jakie urządzenia do obserwacji można polecić myśliwym?
Polecić można lornetki a także monokulary noktowizyjne gen I+ oraz gen II+ -wszystko zależy od zasobności portfela, nie mniej jednak rynek noktowizorów jest na tyle duży iż każdy znajdzie coś dla siebie. Najważniejsze jest to żeby nie kupować pochopnie, a skontaktować się ze sprzedawcą i wyjaśnić w jakim terenie najczęściej polujemy (czy są to pola czy teren zalesiony) oraz jakie mamy wymagania.
Najczęściej kupujacy pytają na jaką odległość będzie widział -jest to trudne pytanie, ponieważ wszystko zależy od jasności księżyca ilości gwiazd, wysokości chmur, poświaty od miast i wsi.
Na jakie parametry należy zwrócić uwagę przy kupnie urządzeń noktowizyjnych?
Tutaj ważna jest średnica obiektywu (im większa tym więcej światła trafia do przetwornika a tym samym więcej widzimy) oraz przybliżenie -nie może być za duże ponieważ im większe tym większe straty światła (optymalne przybliżenie to x 4). Przy większych przybliżeniach tracimy dużo światła (noktowizor jest ciemniejszy) a także "rosną" gabaryty noktowizora.
Nie polecamy kupowania noktowizorów używanych. Po kilku tygodniach można natrafić na przykrą niespodziankę, nigdy nie wiemy jak sprzęt był użytkowany, a należy pamiętać również, że noktowizor, w przciwieństwie do zwykłej lornetki starzeje się, i po kilku latach nigdy nie będzie tak wydajny jak nowy.
Jak należy użytkować, przechowywać i konserwować noktowizory? Czy należy zachować jakieś specjalne środki ostrożności? Podobno takich urządzeń nie należy używać w dzień lub przy silnym oświetleniu.
Jak sama nazwa mówi jest to urządzenie do pracy nocnej, a więc nie ma nawet potrzeby używać go za dnia.
Noktowizor należy przechowywać zawsze w torbie szczelnie zamkniętej, ponieważ jeśli się zdarzy, że pozostawimy go włączonego, (ale bez dostępu światła) nic mu się nie stanie. Natomiast jeśli pozostanie w zasięgu jakiegokolwiek źródła światła, może a nawet na pewno nastąpi punktowe lub całkowite przepalenie przetwornika.
Konserwacja zewnętrzna polega na tym samym co w zwykłej lornetce. Nie ma potrzeby do oddawania noktowizora na okresowe przeglądy.
Czy urządzenie noktowizyjne można zamontować na każdej lunecie lub lornetce?
Tak jest to możliwe, można montować: na lunecie odprzodowo na obiektywie lub odocznie na okularze (UWAGA: ale nie każdy monookular się do tego nadaje -musi mieć przetwornik odporny na wstrząsy(!). Oferta takich monokularów skierowana jest do myśliwych polujących na Białorusi, Ukrainie, Rosji czy Słowacji, tam polowanie dozwolone jest z użyciem nasadek noktowizyjnych na lunecie dziennej. W Polsce zabronione jest stosowanie tego typu urządzeń podczas polowania.
Być może w przyszłości zmienią się przepisy dotyczące warunków wykonywania polowania i zgodnie z prawem będzie można używać noktowizorów zamontowanych na broni.
Jak wygląda możliwość strzelania przez lunetę z urządzeniem noktowizyjnym? Czy możliwe jest "normalne" celowanie bez zmiany montażu lunety?
Tak jak najbardzie jest to możliwe, nie zmieniamy ustawień, po prostu zakładamy i gotowe. Parametry lunety nie zmieniają się.
TERMOWIZJA:
KAMERY TERMOWIZYJNE MTD - TEST MAGAZYNU SEZON:
Era termowizorów zagościła w łowiectwie na dobre do tego stopnia, iż coraz więcej myśliwych przedkłada rangę ich posiadania ponad lornetkę. Nic w tym dziwnego, ponieważ urządzenia termowizyjne jak i noktowizyjne bezsprzecznie podwyższają możliwości rozpoznania celu oraz przede wszystkim znacząco zwiększają bezpieczeństwo polowania.
Do niedawna posiadanie optymalnego termowizora do celów łowieckich było utożsamiane z koniecznością poczynienia sporej inwestycji, jednak od kilku miesięcy na naszym rynku pojawiła się nowa marka urządzeń , które z całą pewnością przeczą dotychczasowym stereotypom. Trafił do nas na warsztat MTD 640- kompaktowy monokular termowizyjny o wymiarach 60x60x160 mm i wadze 330 gram.
Biorąc pod uwagę cenę urządzenia na poziomie 4000zł, to producent naprawę oferuje bardzo dużo. Częstotliwość odświeżania 50hz to wynik praktycznie niespotykany w tym przedziale cenowym, tak więc wartość ta przekłada się na jakość obrazu szczególnie przy obserwacji poruszających się obiektów. Rozdzielczość sensora 240 x 190 nie jest wielka, nie mniej w warunkach łowieckich wystarczająca. Identyfikacja cieplejszych obiektów oddalonych o 400m nie jest problemem, nie mniej MTD 640 nie ma powiększenia optycznego, tak więc użytkownikowi pozostaje posiłkowanie się dwu krotnym zoom-em cyfrowym. Przy dalszym dystansie trzeba się już dobrze skupić na obiekcie, nie mniej detekcja działa dość precyzyjnie. Wyświetlacz OLED 640 x 480 pikseli utrzymany w aktualnych standardach aby min pracować w możliwie szerokim zakresie temperatur. Korpus utrzymany w klasie wodoszczelności IPX4 która zapewnia ochronę nawet podczas intensywnych opadów deszczu.
Sposób obsługi urządzenia jest banalnie prosty i naprawdę ciężko coś w nim „popsuć”. Dodatkowo dystrybutor produktu na Polskę firma IZUKOF.pl (www.noktowizor.com.pl) do zestawu urządzenia dołącza również instrukcję w języku polskim. Użytkownik do wyboru ma 4 tryby wyświetlania obrazu: biały-ciepły, czarny ciepły, czerwony ciepły, paleta kolorów ciepłych. Czas startu urządzenia nie należy do super szybkich, nie mniej lepszych parametrów należy szukać u konkurencji ponad dwa razy droższej. Na szczęście MTD 640 wyposażony jest w funkcję display off, która nie tylko skraca czas gotowości do działania termowizora ale również wydłuża czas działania baterii oszacowaną na 7 godzin pracy. Kalibracja od czasu zimnego startu następuje dość szybko i tym samym również szybko zapominamy o niej podczas dłuższego użytkowania.
W urządzeniu nieco brakowało mi funkcji bezpośredniego nagrywania obrazu, jednak producent udostępnił taką możliwość za pośrednictwem wyjścia mini usb poprzez opcjonalne zewnętrzne rejestratory. Obraz w MTD 640 jest zaskakująco dobry i nie ukrywam, że w tym przedziale cenowym spodziewałem się oglądania „slideshow”, jednak nic z tych rzeczy. W użytkowaniu typowo łowieckim urządzenie po skalibrowaniu daje płynny i całkiem ostry obraz. Na dobrą sprawę jedyne do czego może ktoś się doczepić to kraj pochodzenia. Tak! MTD produkowany jest w Chinach, notabene jak wiele innych urządzeń elektronicznych i optycznych w tym również prestiżowych marek i nic w tym dziwnego. Chiny to przecież druga największa potęga gospodarcza na świecie i choć posiadają wiele budżetowych urządzeń których nie rekomendowałbym nawet największemu łowieckiemu „mięsiarzowi”, to MTD 640 naprawdę pozytywnie mnie zaskoczył. Dodatkowo na nasze zapytanie o wskaźnik reklamacji tego termowizora szef firmy IZUKOF.pl Tomasz Kofel odpowiedział, że od lutego bieżącego roku (2018r) nie odnotował ani jednego zwrotu gwarancyjnego na około 90 sprzedanych produktów.
Mamy zatem kolejną nową markę termowizorów na naszym rynku którą z czystym sumieniem można polecić myśliwym którzy szukają optymalnego rozwiązania budżetowego.
Art z MAGAZYNU SEZON nr 73. Autor: Michał Budzyński